Addy Vork - 21 Februari 2013

Uithoorn - Met hart en ziel gelooft Addy Vork in de idealen voor zijn school. Een schooltijd waarop kinderen met plezier zullen terugkijken, omdat zij tot hun recht kwamen. Een tijd waarin de kinderen hun eigen ontwikkelingsplan mochten volgen. Omdat hij dat niet vond in het reguliere onderwijs, richtte hij anderhalf jaar geleden basisschool de Tra op. Vorige kandidaat Marjolein van Hoorn wil van Addy weten wat hij belangrijk vindt in de ontwikkeling van kinderen.

,,Het zijn spannende tijden voor ons. De onderwijsinspectie houdt vast aan de toetsingkaders, maar wij doen het anders. Het reguliere onderwijs gaat uit van een gemiddeld kind. Als een kind afwijkt, naar boven of beneden, is er zorg. Dat is de traditionele manier van werken. Maar wij gaan uit van de mogelijkheden van het kind. Wij ontkennen de zorg niet, maar leggen de nadruk er niet op. Het maakt meer kapot om iets te verwachten wat niet lukt. Wij ontwikkelen liever de andere talenten. Tegen iemand die in een rolstoel zit, zeg je niet: 'ga honderd meter hardlopen'. Dan zoek je naar een alternatieve manier om die honderd meter af te leggen. Als het fysiek is, snappen we dat. Als iemand dyslectisch is, is dat niet anders. Geef een kind praktische handvatten om ermee om te gaan."

Er bestaan toch andere bijzondere scholen die ook zo werken?

,,De traditionele vernieuwingsscholen hebben concessies gedaan. Zij zijn in een spagaat terecht gekomen. Alles draait om de Cito-toets. Acht jaar onderwijs wordt weergegeven in een puntje. Het hele onderwijssysteem is erop gericht dat je goed moet presteren tijdens de Cito. De toets bepaalt de lesinhoud. Maar de maatschappij verandert. Ik had vijf jaar geleden nog niet eens internet. Er zijn totaal andere vaardigheden nodig."

Is deze vorm van onderwijs geschikt voor elk kind?
,,De visie is dat het voor alle kinderen geschikt is, maar het is niet geschikt voor alle ouders. Durf je los te laten en te vertrouwen? Alle kinderen zijn van nature leergierig. Ze willen zich ontwikkelen. Ik ben de hele dag aan het observeren. Lukt het een kind om keuzes te maken. Door een goede relatie op te bouwen, weet ik wat elk kind nodig heeft. Het ene kind moet je een beetje sturen, een ander kan dat prima zelf."

Hoe is de aansluiting op het voortgezet onderwijs?
,,De overgang naar het voortgezet is voor alle kinderen wennen. Wij zijn er nog niet zo bekend mee. Ik heb bij Montessori scholen gewerkt en over het algemeen zijn deze kinderen zelfstandiger. Uiteindelijk verwacht ik dat hun prestaties het reguliere onderwijs overstijgen."

Waarom heeft deze manier van onderwijs je hart?
,,Zelf ging ik in De Kwakel naar een kleine basisschool. In de jaren zeventig was het onderwijs veel vrijer. De tijdsgeest was anders. Toen ik tien was, wilde ik al schoolmeester worden. De schoolse vaardigheden gingen mij goed af. Ik vond het oneerlijk dat mijn vriendjes huiswerk mee kregen. Het knaagde aan me dat mijn rapport beter was, terwijl zij beter hun best deden om een goed cijfer te halen. Op het Alkwin Kollege kreeg ik gedragsproblemen. Ik werd opstandig en zag de zin van leren niet in. Toen ik van school af kwam, wilde ik nooit meer leren. Ik ben gaan werken en heb diverse baantjes gehad. Toen ik 24 jaar was, verzorgde ik planten bij bedrijven. Elke keer als ik bij een bepaald bedrijf geweest was en pauze had, keek ik naar een schoolplein. Ik wilde iets in het onderwijs, maar niet zoals ik zelf ervaren had toen ik puber was. Ik ben een boek over het Montessori onderwijs gaan lezen. Dat vond ik zo herkenbaar. Toen ben ik twee dagen in de week naar de Montessori Pabo gegaan. De andere drie dagen werkte ik. Na vier jaar had ik mijn diploma."

Wat sprak je zo aan?
,,Dat kinderen hun eigen ontwikkelingsplan mogen volgen. Bij het reguliere onderwijs staan de doelen al vast en worden ze afgerekend op het gemiddelde. We moeten het kind volgen en niet sturen, zoals wij volwassenen denken dat het beste is."

Waarom ben je een eigen school begonnen?
,,Ik heb altijd kansen gehad, maar ik wilde niets overnemen wat al bestond. Er is geen beroepsgroep zo conservatief. Terwijl het onderwijs zich juist moet aanpassen aan de snelle ontwikkelingen in de maatschappij. Ik heb me vaak onbegrepen gevoeld. Als mens kan ik echt lijden dat ik niet kwijt kan wat ik kwijt wil. Het was duidelijk dat ik een eigen school moest beginnen. In Uithoorn was geen algemeen bijzondere school, dus er was nog plaats voor ons. Hoewel de andere scholen niet blij zijn met ons."

Hoe zie je de toekomst?
,,Wij zijn een startende school. Na vijf jaar moeten we voldoen aan de stichtingsnorm. We zijn in De Legmeer geplaatst, maar ik droom van een ander gebouw. Meer een kruising tussen een boerderij en een laboratorium met land eromheen. En een school voor voortgezet onderwijs eraan vast, waar alle niveaus door elkaar zitten en waar je modules kan halen. Het liefst zou ik die school zelf bouwen. Met harde werkers die metselen en zagen en leerlingen die nadenken over zonnecollectoren. Niemand die afwijkt van het gemiddelde, geen groep die achterblijft, maar erkenning van elkaars talenten. In de maatschappij wonen we ook weer allemaal naast elkaar. Een hervorming van ons onderwijssysteem is hard nodig."

Wie wil je als volgende kandidaat uitnodigen?
,,Hans Dekker. Hij is leraar op het Alkwin Kollege. Ik hoor goede berichten over hem. Ze mogen tijdens de les koekjes bakken. Hij is een aardige, belangstellende man. Een leraar die je je later herinnert. Ik wil hem vragen wat hij belangrijk vindt om pubers mee te geven in het onderwijs."

(Bron: Conny Vos voor het Witte Weekblad, Jaap Maars - fotograaf)