Jaap en John van der Jagt - 19 September 1998

Elke week wordt een inwoner van Uithoorn of De Kwakel geïnterviewd door het Witte Weekblad.
Deze persoon mag zelf een opvolger uitnodigen voor het Kettinggesprek en daarbij de eerste vraag bedenken. Vorige week liet Tino Winter weten dat hij graag Jaap en John van der Jagt wilde uitnodigen. Jaap van de Jagt woont sinds 1958 in De Kwakel. Zijn zoon John is er geboren en getogen. Allebei zijn ze antiekverzamelaar en hebben daarnaast een hele bijzondere hobby. Ze verzamelen foto's en ansichtkaarten van gebouwen en huizen uit De Kwakel in vroeger tijden en zoeken daar de informatie bij. Tino Winter wil Jaap van de Jagt vragen of hij nu meer tijd aan zijn hobby gaat besteden nu hij in de vut zit.

De Kwakel - Op de vraag van Tino Winter antwoordt Jaap van der Jagt: "Ik heb altijd lange dagen gemaakt toen ik nog werkte en toen ik op mijn 58ste stopte heb ik besloten om niet méér uren te besteden aan mijn hobby maar om het anders in te delen.

Ik werkte in de bloemen (anjers stekken) en van april tot oktober waren dat lange dagen.
Vroeger had ik deze hobby van verzamelen nog niet en toen was het helemaal geen probleem natuurlijk. In de wintertijd werkte ik 's avonds korter en die avonden besteedde ik dan aan de foto's en kaarten. Nu wil ik het zo doen dat ik overdag mijn tijd aan mijn hobby besteed en de avonden vrij kan houden. Ik heb ook nog een groentetuin en die kost veel tijd. Dat is mijn andere hobby, tuinieren."

Wat is het beroep van John van der Jagt?
"Ik werk bij hetzelfde bedrijf waar mijn vader heeft gewerkt en dat bevalt me prima. Ik heb twee jaar bij de veiling gewerkt maar dat beviel niet zo. Ik ben bij dit bedrijf komen werken via het leerlingstelsel. Mijn werk bestaat uit van alles en nog wat, het is heel afwisselend. Volgend jaar werk ik er al twaalf en half jaar. En ik hoop dat ik er nog lang kan blijven."

Hoe bent u begonnen met deze bijzondere hobby en hoe gaat het in zijn werk?
Jaap: "Dat is ongeveer vijftien jaar geleden begonnen. Mijn schoonmoeder heeft altijd foto's en ansichtkaarten van vroeger bewaard. Zo is het in het begin eigenlijk begonnen. Gewoon nieuwsgierigheid naar vroeger. Hoe zag het er uit vroeger in De Kwakel. Dat was het interessante ervan. Nu is De Kwakel een aardig uitgegroeid dorp maar voor de oorlog stonden er een paar woningen en boerderijen en een kerk en meer was er niet. Op de luchtfoto's van vroeger zie je alleen maar landbouwgrond. Ik verzamel ook oude radio's en antieke spullen en op een gegeven moment begonnen we hiermee. De stapels albums met foto's van mijn schoonmoeder, Dora Vermey waren heel welkom. Overal had ze albums van en zij heeft ons heel erg geholpen. Zij is nu 85 jaar maar weet nog alles. En omdat ze altijd in De Kwakel heeft gewoond kan ze er veel over vertellen."

John: "Als we een oude foto met een gebouw erop vinden zoeken we daarna de informatie er bij.
Via gesprekken met oude Kwakelaars en boeken en dergelijke hebben we zo een heleboel kunnen achterhalen. Van het echte oude dorp is weinig meer over. Vroeger was er een tolhuisje, dat hebben we op een foto staan. Nu staat alleen het pand van Huub van Vliet en de witte huisjes ernaast er nog. Die zijn terug te vinden op oude foto's en kaarten. Verder is er nog een handjevol monumentale boerderijen. We doen foto's of kopieën van foto's in albums en zorgen ervoor dat de tekst er dan netjes uitgetikt bij komt te staan. Het leuke is dat we soms al heel lang een foto hebben en de informatie komt er later bij. Vaak moeten we die meermalen aanpassen voordat het echt helemaal klopt. We moeten natuurlijk heel veel hebben van de herinneringen van mensen uit die tijd. Langzamerhand wordt dat een probleem. Als er nu ergens gesloopt wordt sta ik ernaast met een fototoestel en een notitieblokje. Eigenlijk is het een soort virus. We zijn geen mensen die interesse hebben in geschiedenis, het enige dat we willen weten is hoe De Kwakel er vroeger uitzag.
Wij zijn voor zover wij weten, de enigen die dit systeem hanteren."

Hoe zag het er vroeger uit in De Kwakel?
Jaap: "Er waren veel grote gezinnen die veel armoede kenden. Grote boerderijen en tuinders
die op de koude grond teelden. 's Zomers werkten ze van de vroege ochtend tot de late avond en 's winters hadden ze geen werk. Ze hadden een half jaar de tijd om iets te verdienen voor het hele jaar. Er was weinig eten voorhanden en de kinderen moesten vroeg helpen met werken. Er was een handjevol rijkere burgers zoals een dokter en natuurlijk was de kerk heel belangrijk. Later is er veel verbeterd maar dat was pas na 1950. Toen de kerktoren eraf ging in 1958, liep het hele dorp uit om te kijken. Later is de hele kerk gesloopt en dat is heel jammer.

Er kwamen wat winkels en vanaf het moment dat de kerk is gesloopt is het aangezicht van De Kwakel voorgoed veranderd. De kerk was te zien in de wijde omtrek en voor de mensen in de omgeving herkenbaar als De Kwakel. Er is veel gebouwd en gesloopt sinds die tijd. In de jaren zestig moesten alle oude huisjes weg. Heel zonde."

U verzamelt ook informatie over de Stelling van Amsterdam. Hoe is dat begonnen?
John: "Dat is gekomen doordat we in De Kwakel een fort hebben staan dat deel uitmaakt van

de Stelling van Amsterdam. Omdat we alles van De Kwakel willen weten hoorde het Fort er ook bij. Eigenlijk hebben we een paar forten hier in de buurt erbij betrokken. De opzichter die hier is geweest in de tijd dat het gebouwd werd, heeft in die tijd, 1905, foto's gemaakt van de bouw van het fort. Toevallig was dat het fort in De Kwakel. Van het fort bij Nigtevecht heeft hij enkele foto's gemaakt, maar van dit fort is er een hele serie.

Voor die tijd is dat heel bijzonder. Het kostte jaren werk voordat het stond en ze werkten met minstens honderd mensen. Alles ging met de hand, alleen voor het heien gebruikten ze stoom-machines.
Er zijn 42 forten gebouwd in die tijd en er hoorden natuurlijk fortwachters-huisjes bij. Via een collega kon ik uit een archief van Defensie de foto's bekijken en mocht ik kopieën maken. Een fotograaf die ik had meegenomen maakte foto's van de foto's. Op die manier zijn de foto's in ons bezit gekomen."

Is er nog iets dat jullie dolgraag zouden willen toevoegen aan de verzameling?
Jaap: "Ja,dat is een foto van het fortwachtershuisje van het Fort aan de Drecht. Het hoort bij
Uithoorn maar we zijn daar toch heel erg in geïnteresseerd. Het is gesloopt in 1978 en we
vinden het heel jammer dat we daar niets van hebben."

John: "Als mensen over oude foto's van gebouwen in De Kwakel beschikken hoeven we ze echt niet te hebben. Veel mensen denken dat zij de foto's niet terugkrijgen maar dat is onze bedoeling niet.
We willen graag en foto van de foto maken en dan zijn we al heel tevreden. Veel foto's hebben voor de mensen een emotionele waarde maar soms liggen foto's jaren in een doos op zolder. Zo'n doos die uiteindelijk wordt weggegooid willen wij natuurlijk heel graag hebben. Maar nogmaals, als mensen er geen afstand van willen doen zijn we al heel blij met een kopie."

Heeft u nog iets toe te voegen aan dit gesprek?
John: "Ja, wij hebben destijds materiaal beschikbaar gesteld voor het vijfjarig bestaan van het dorpshuis in De Kwakel. Wat ik jammer vind is dat er toen niet wat meer mensen zijn gekomen die misschien iets aan ons konden lenen. Misschien is niet iedereen zich ervan bewust dat wij ons er zo intensief mee bezig houden en wat voor hen waardeloos is, is voor ons heel waardevol.
Oude advertenties, kranten of telefoonboeken zijn ook welkom. Met de stichting Oud-Uithoorn hebben we een boekje uitgegeven en er staan ook wel eens foto's in de regionale kranten die uit een van onze albums afkomstig zijn. We zouden het heel erg leuk vinden om nog meer te weten te komen over De Kwakel in vroeger tijden."

Wie willen jullie uitnodigen voor het volgende kettinggesprek en wat willen jullie vragen?
"We willen graag Hans Kas uitnodigen. Hij woont in De Kwakel maar houdt zich bezig met het verenigingswerk in Uithoorn. Bij muziekvereniging KnA doet hij al jarenlang heel nuttig werk en hij organiseert ook fietspuzzeltochten en dergelijke. Wij willen hem vragen hoe hij na zoveel jaren nog steeds gemotiveerd blijft om voor een vereniging in Uithoorn zoveel te doen terwijl hij in De Kwakel woont."

Witte weekblad editie 62 week 39 17-9-1998 Foto Patrick Hesse.