1917 - 2012 Toon de Wit

De historische Tuin van Ome Toon de Wit aan de Mgr. Noordmanlaan is nog steeds een Kwakels plaatje. Alle kinderen van De Kwakel gingen met de Kermis vroeger de verlichte kleuterschool "St.Jozef" en de tuin van Ome Toon bekijken. Met het hele gezin, aan de hand van hun ouders, was dat een attractie op zich, tijdens de kermisdagen begin jaren zestig. In het najaar van 2008 is het nog altijd een bloeiende tuin met een bont geheel van bewegende apparaten. Het NCRV TV programma "Man Bijt Hond" heeft in het voorjaar opnames gemaakt van de tuin en Ome Toon. In dat programma komen speciale mensen aan het woord, mensen die wat te vertellen hebben.

Voor zijn nieuwe project, de kerk aan de Schans in Uithoorn, deed Toon een beroep op Stichting De Kwakel Toen & Nu, waardoor ik enige ochtenden bij Toon over de vloer kwam. Dat Toon wat te vertellen had was duidelijk. Zo ontstond het idee om hem zijn levensverhaal te laten doen.

1917 Een moeilijke jeugdtijd in Vinkeveen.
Anthonius (Toon) de Wit is geboren op 19 april 1917 te Vinkeveen. Zijn hele jeugd groeide hij daar ook op in een moeilijke tijd met veel leed en armoede in de crisisjaren.

Zijn moeder overleed op zeer jonge leeftijd.
Alle kinderen moesten dus vroeg gaan werken om met allerlei klusjes, zoals stenen sjouwen in de bouw, mee te helpen het gezin te onderhouden. Toon kon goed leren en zat op de nonnenschool in Vinkeveen, waar hij veel muziekles kreeg.
Vooral veel Gregoriaanse liederen werden er ingestudeerd en nu nog zingt Toon deze zo uit zijn hoofd! "Daar kun je niet van eten", zei zijn vader, "er moet brood op de plank komen."

1937 Verkering en opleiding.
In 1937 ontmoette Toon de Wit ‘een leuk meissie', Anna Vermeij uit De Kwakel. In Vinkeveen werkte hij overdag bij Scheepswerf Kok en liet zich verder bij allerlei andere bedrijfjes inhuren voor losse klussen. Na zijn werk ging hij naar de avondschool in Amsterdam aan de Overtoom, daar leerde hij voor lasser en voor bankwerker. En hij deed er nog een studie elektronica bij.

1939 Als kwekersknecht in De Kwakel.
In 1939 ging hij in De Kwakel werken, in de chrysanten bij C.M. (Kees) van Zaal aan de Drechtdijk 2. Daar bleef hij maar 6 weken werken, want zijn aanstaande schoonvader Willem (Wullempie) Vermeij bood hem toen de helft van zijn gehuurde land aan. Vermeij huurde land van Vlasman aan het Kwakelsepad, waar nu de ingang van de Mgr. Noordmanlaan is, tot aan de Ringvaart.

Daarbij huurde Willem Vermey van Dirk Könst ook een stuk land aan de Boterdijk tegenover de Elzenlaan. Hier ging Toon in de oorlog tuinen als groentekweker. Een moeilijke tijd, maar de groente bracht wel geld op en er was in De Kwakel geen honger onder de bevolking. Door zijn vriendin Annie Vermey kwam hij steeds vaker in De Kwakel. Hij was in die periode 3 jaar in de kost bij zijn schoonzus en zwager Dora en Co Lauwers aan de Boterdijk.

1942 Toon trouwt met Annie Vermey en gaat in De Kwakel wonen.  Op 14 augustus 1942 trouwden Toon en Annie voor de wet en later voor de kerk. Annie Vermey werd geboren op 7 februari 1916 in De Kwakel als dochter van Wilhelmus Vermey en Alberta Verhoef. Het gezin woonde in een oud huisje aan de Drechtdijk, waar nu het huis "Mille Fleurs" staat van Theo Vlasman. Zij gingen daar ook inwonen. Het ging die eerste jaren niet allemaal vanzelf, want Annie kreeg TBC en heeft daar ruim 2 jaar mee getobd. Dokter Martini zag het niet zo zitten met die ziekte, maar kapelaan Cramer was een goede steun voor de zieke Annie.

Schoonvader Willem Vermey speelde met de Kwakelse Kermis altijd samen met Tinus Duif als de kleine en de grote politieagent. Zij haalden dan de Moordenaar Landru (Dorus Voorn) op en deze werd dan berecht op het plein in het centrum en ter dood veroordeeld. Dat was het begin van de eerste Kwakelse Kermisoptocht in 1952. De optocht is anno 2008 uitgegroeid tot een geweldig spektakel, ieder jaar weer.

1945 - 1965 Het Werkspoor Utrecht.
Op 9 december, in de hongerwinter van 1944, werd het eerste kind geboren, dochter Nanny. Na de bevrijding in 1945 ging Toon als lasser en bankwerker bij "Het Werkspoor" in Amsterdam werken, dat bedrijf werkt veel voor Stork. Toon kon goed leren, en had ook elektronica gestudeerd, en kon er ook als elektricien aan de gang. Er was echter één probleem, zijn baas vroeg om zijn rijbewijs. Dat had Toon niet.

Ook solliciteerde hij nog een keer bij de PTT post, maar ook daar was een rijbewijs nodig. Dus die banen gingen niet door en hij bleef in zijn oude beroep. Dat heeft hij 20 jaar vol gehouden, van 1945 tot 1965. Elke dag om half zes met de bus of fiets naar Amsterdam op en neer. ‘s Zomers op de fiets en in de winter met de trein en bus. In de winter was het bar koud in die trein, want veel ruiten waren nog kapot van de oorlog. Vaak liepen passagiers maar wat heen en weer om warm te blijven. In april 1946 kwam de 2e dochter, Bep, ter wereld, nog aan de Drechtdijk.

1948 Een eigen huis en tuin aan de Mgr. Noordmanlaan.
Annie was weer aangesterkt en van de TBC verlost toen in 1948 het 2e blok huizen aan de Mgr. Noordmanlaan werd opgeleverd en zij daar hun eigen nieuwe woning kregen. In dat huis woont Ome Toon nu nog, op het bekende hoekje. Vlak na de verhuizing is 3e dochter, Willy, geboren in augustus 1948 en tenslotte werd in 1951 het gezin uitgebreid met Tonny, de 4e dochter.

1965 - 1969 De nieuwe werkgever de ELPEWE in Uithoorn.
Na het Werkspoor (Stork) werd Toon het reizen spuugzat en ging bij het galvaniseerbedrijf "ELPEWE" werken aan de Amstel in Uithoorn. Ook hier als bankwerker en lasser. Het was een leuk bedrijf om te werken en hij heeft er heel veel geleerd.

1969 - ca.1982 Ome Toon conciërge van de Robert Kennedyschool.  In november 1969 werd de lagere school de "Heilig Hartschool" in De Kwakel omgedoopt tot "Robert Kennedyschool". Toon kwam op 1-11-1969 in dienst van de school als opvolger van J.P. van der Jagt, die met pensioen ging na de Heilig Hartschool periode. De opening van de nieuwe school werd door "Ome Toon" verricht met een grote sleutel. Ome Toon, zo werd hij door de kinderen en personeel genoemd, was de conciërge van de school. In en om de school deed hij alle kluswerkzaamheden en samen met zijn vrouw Annie, maakte hij ook altijd de school schoon. Het echtpaar was een hecht duo en na ca. 10-12 jaar ging Ome Toon met verdiend pensioen.

Ca. 1982 Niet achter de geraniums, maar er voor.
Samen met zijn vrouw genoot hij van zijn kinderen en kleinkinderen en zijn hobby's tuinieren en knutselen. Op 3 januari 2004 overleed thuis Annie, zijn steun en toeverlaat. Ze kneep Toon vlak voor haar overlijden nog een keer hard in zijn hand en sliep toen vredig in. Toon is geen man om achter de geraniums te zitten, hij is er liever mee aan het stekken en verpotten. De man is geboren om met zijn handen te werken, wat hij ook zijn hele werkzame leven heeft gedaan.

Hij kookt nog steeds elke avond zelf zijn warme prak op zijn knusse fornuisje en heeft alle tijd voor zijn hobby's. Zijn huiskamer staat vol met zelfgemaakte spullen, zoals kandelaars en schemerlampjes. Zijn tuin wordt elke week door zijn oudste dochter Nanny bijgehouden. Toon is moeilijker ter been geworden, maar hij geeft wel aan zijn dochter aan wat er gebeuren moet in de tuin. Hij is nu dus meer een manager van de sprookjestuin geworden. De tuin staat vol met gebouwen die hij allemaal in die 50 jaar heeft gesoldeerd en geklonken. Een kleine opsomming: het Muiderslot, Kasteel De Haar uit Haarzuilen, Het Torentje van Balkenende, het Disneykasteel, de Thamerkerk en nog veel meer. Het Waaggebouw en de Westertoren staan nu bij andere mensen de show te stelen in hun tuin. Het Russische gebouw van het Rode Plein staat bij zijn kleinzoon Tijmen in de tuin.

De tuin is weer winterklaar gemaakt door zijn dochter en de Geraniums staan weer binnen in oktober 2008.

Op de vraag waar "de oude Kwakelse kerk" gebleven is, antwoordt Ome Toon: "Die heeft mijn oude buurjongen Henk van Piet de Groot ooit op de Kwakelse Veiling gekocht. Als kind keek Henk er altijd naar en hij heeft hem nu in de grondverf staan."

2008 De kerk in de Schans is nu zijn project.
In de zomer van 2008 is Ome Toon begonnen met wéér een groot project: de kerk van de Schans. Volop in het nieuws en met sloop bedreigd. Toon dacht: "Die kerk wil ik nog wel een keer gaan maken." Een geweldig karwei! En momenteel is hij met de twee torenspitsen bezig. Hij benaderde Stichting De Kwakel Toen & Nu voor oude en nieuwe foto's en zodoende kwam ik paar keer langs om te kijken hoe hij vorderde met de bouw. Ik ben in de Schans foto's gaan maken en heb maten opgenomen voor de verhoudingen. Toon doet alles op het gezicht en heeft eigenlijk nooit maten nodig, alles gaat uit het hoofd en van plaatjes. In dit geval was het wat moeilijker, omdat er tegenwoordig allemaal gebouwen om heen staan.

Toon is altijd vrolijk en opgewekt en kan praten als brugman, hij bleef maar vertellen en ik heb het maar allemaal opgeschreven en uitgewerkt. Even een paar foto's geschoten in zijn werkplaats en tuin en het verhaal is compleet.
"Nou Ome Toon, ik ga er vandoor en bedankt voor uw leuke gesprek." Waarop hij antwoordde dat hij "een pracht ochtend" had gehad en dat ik zeker weer een paar keer langs moest komen om de vorderingen te bekijken. Deze krasse man van ruim 91 jaar is met heel weinig tevreden, altijd opgewekt en gaat nog met veel energie door het leven. Foto: De kerk van de Schans is Ome Toon nu aan bezig, november 2008. _____________________________________________________________________________________________

Aanvulling maart 2009

De kerk uit de Schans als miniatuur bouwwerk.Kwakelaar Toon de Wit bouwde de kerk uit de Schans in het klein. Ome Toon is er in augustus vorig jaar mee begonnen, zijn wens was altijd die kerk nog een keer na te bouwen. Na veel foto's te hebben bestudeerd, is hij aan de slag gegaan. Hij werkt alleen vanaf de foto en schat de afmetingen in. Het resultaat mag er zijn en de kerk pronkt nu in zijn mini modellentuin aan de Mgr. Noordmanlaan.

Toon is bijna 92 jaar en knutselt nog bijna elke dag in zijn schuurtje. Hij is wat moeilijker te been maar zijn handen en zijn geest werken nog prima. Tijdens het plaatsen kwam hij zelfs nog met de waterpas aanzetten. Het moet natuurlijk wel recht staan, zei de perfectionist.

Een echte Kwakelaar in hart en nieren en blij met alles wat draait, groeit en bloeit en altijd weer boeit.

Andere Tijden door Dirk Plasmeijer..december 2008 Ome Toon... Bedankt!

† 19 april 1917 - 09 mei 2012, Toon de Wit is op 95 jarige leeftijd overleden.