Hoeve Helena: Sauvignon blanc du Kwakel

Zaterdag 29 oktober 2016
Het is zaterdag 29 oktober, 10 uur in de ochtend. In de kleine kas naast het huis van Wim en Kitty van der Knaap druppelen de vrijwilligers binnen die vandaag aan de laatste plukdag beginnen van de druiven van Hoeve Helena aan de Hoofdweg, hoek Vuurlijn.

Wijnbouw? In De Kwakel? Jazeker!
Wim en Kitty, van origine potplanten- en rozenkwekers, kochten een kleine veertig jaar geleden het land bij de Helena Hoeve aan de Hoofdweg. Op het stuk grond direct achter het huis, het beste van het land naar men zegt, plantte Wim meteen enkele wijnranken, puur als hobby, en uit nieuwsgierigheid, de nieuwsgierigheid van een kweker naar al wat geplant kan worden. Want Wim kweekte al fruitbomen als hobby, maar ervaring met wijnranken had hij nog niet en dat leek hem wel wat. Hij genoot volop van zijn nieuwe hobby, het werd zijn passie zoals dat tegenwoordig heet, en leerde erg veel over wijnbouw. Een jaar of tien geleden besloten zij om een groter deel van het land en een deel van de kassen te beplanten met wijnranken. De crisis speelde daarbij zeker een rol, stimuleerde hun ondernemingszin.
“Zij hadden juist bedacht dat zij het wat rustiger aan zouden gaan doen,” zegt dochter Rosan. “Maar mijn vader is niet zo’n prater en ineens stond daar tot verrassing van ons, de kinderen, een heel veld met druivenstruiken. Echt een kweker! Die houdt het niet bij een páár struiken, nee, het moet meteen een héél veld zijn!”
“Gewoon om te kijken hoe de hobby van Wim in het groot uit zou pakken,” zegt Kitty. “Het werden jaren van uitproberen, geduld hebben, tegenslagen, meevallers, want je bent van veel (natuurlijke) factoren afhankelijk.”
Maar Wim en Kitty kennen uiteraard het klappen van de zweep. Zij laten zich niet zomaar uit het veld slaan. Uiteindelijk bleek de druif ‘sauvignon blanc’ hier het best te gedijen.

Vandaag is de laatste van drie plukdagen. In de eerste jaren plukten Wim en Kitty nog alles zelf, bijgestaan door hun kinderen. Dat was aanpoten! En zoals dat in De Kwakel gewoon is: gaandeweg schoten buren, vrienden en kennissen te hulp om de oogst binnen te halen, want er zijn maar een paar dagen om te plukken, dat luistert behoorlijk nauw in de druiventeelt.

Kitty ontvangt de vrijwilligers allerhartelijkst met koffie en warme chocomel met slagroom. Alle leeftijden zijn vertegenwoordigd: van 5 tot 75, en alles ertussenin. Als iedereen elkaar begroet heeft, sommigen zien elkaar één keer per jaar bij de pluk, en de innerlijke mens verwarmd heeft, is het tijd om aan de slag te gaan.

De plukkarren en de bakken voor de geoogste druiven staan al klaar. Wim geeft nog de laatste instructies, waarna de kniptangen worden uitgedeeld en ieder een rij kiest. Eerst de ene kant, daarna de andere. “Nooit met z’n tweeën aan één rij ranken werken, want je zult de vingers van de andere plukker maar aanzien voor een tros druiven!”, zegt een vrijwilligster.

Twee van de jongste vrijwilligers zijn met opa mee gekomen om hem te helpen. De jongste, Naud, loopt al snel met een pleister, die zijn vader netjes om zijn vinger heeft geplakt. Maar huilen? Ho maar! Het is veel te leuk! En meteen weer aan de slag met zijn zusje om opa te helpen, want die heeft al bijna een bak vol!

Het is prachtig weer, bijna warm zelfs. Sommigen doen hun jas uit, zo lekker is het. De sfeer is uitstekend, er wordt serieus doorgewerkt, maar er is ook tijd voor elkaar. En dan ineens staat daar een bekende wijnliefhebber en wijnkenner tussen de ranken: Hans Verschuren, van Natural Vinyards uit Kudelstaart en spelend bij TVO De Kwakel. Hij proeft een druif, maakt een praatje met een bekende en pakt uiteindelijk ook een kruk om te gaan plukken, daarbij gadegeslagen door Kitty. Wie weet komt deze sauvignon blanc van Hoeve Helena ook in het assortiment van Natural Vinyards.

Wim en Kitty zijn regelmatige standhouders op streekbraderieën, waar zij hun wijn promoten en aan de man brengen. Kitty: “We hebben gelukkig een goed najaar gehad. Ik denk dat we weer een heel goede wijn gaan krijgen.”

“Maar sauvignon blanc is niet de enige wijnsoort die wij hebben,” gaat Kitty verder. “In een van de kassen hebben we ook nog muskaatdruiven en nog verschillende soorten druiven die we nog uitproberen. Die muskaatdruif is betrekkelijk nieuw voor ons, maar lijkt het goed te doen, de oogst van 2015 smaakte in elk geval prima. Verder hebben we ook nog druiven om te eten,” zegt zij met pretoogjes, om zich vervolgens te verontschuldigen, zij moet de lunch voor de vrijwilligers gaan voorbereiden.

Na de lunch gaan de vrijwilligers de kassen in om daar verder te plukken, terwijl enkelen zich bezig houden met het kneuzen van de oogst van vanmorgen. Kneuzen wil zeggen: de druiven worden ontdaan van takjes en flink door elkaar gehusseld, vroeger met blote voeten, tegenwoordig machinaal, waarbij de huid van de druif beschadigd wordt. Deze most wordt opgevangen in grote kuipen en ongeveer een etmaal later gaat het goedje door de pers. Het vruchtvlees geeft nu eenvoudig het druivensap af, waarna de gisting kan beginnen en de suikers in het sap omgezet worden in alcohol.
Het gehele proces tot aan de botteling is verder standaard en tegelijkertijd het geheim van de smid. Wim en Kitty bottelen hun wijn nog steeds zelf.

Meer informatie vindt u op www.hoevehelena.nl
Het resultaat van de oogst van vandaag is te proeven in juni 2017 op streekmarkten en braderieën als de Fort Fair.

Bron: Tekst en foto's Ben Voorend